Film dokumentalny
"Niezależna Republika Samosiuk" w reżyserii Adama Lewandowskiego
29 maja, o godzinie 19:35 w TVP2.
Zygmunt Samosiuk należał do najjaśniejszych gwiazd polskiego kina przełomu lat 60/70. Był wybitnym autorem zdjęć do filmów
Andrzeja Wajdy,
Janusza Majewskiego, czy
Jerzego Kawalerowicza. Pozostał w pamięci filmowców jako Zyga, lekko zacinający się, trochę nieśmiały kolega w ciemnych okularach, z nieodłącznym światłomierzem w ręku.
Blisko trzydzieści lat po śmierci
Zygmunt Samosiuk doczekał się swej pierwszej filmowej biografii. Debiutant Adam Lewandowski w dokumencie
"Niezależna Republika Samosiuk" kreśli postać wybitnego filmowca i wrażliwego człowieka, dla którego praca z kamerą stanowiła pasję i źródło ogromnej radości. "Nie dane mu było opowiedzieć wszystkiego, o czym mógłby opowiedzieć swoją wspaniałą sztuką operatorską, dał nam tylko sygnały…" wspomina
Krzysztof Gradowski. W filmie wypowiadają się także
Andrzej Wajda,
Renata Pajchel,
Piotr Szulkin,
Bogdan Dziworski,
Janusz Majewski i
Irena Karel (żona).
Dużą część filmu stanowią archiwalia. Śledzimy drogę
Samosiuka od etiud w łódzkiej filmówce po ostatnie filmy fabularne. Są to sztandarowe dzieła polskiego kina;
"Brzezina",
"Krajobraz po bitwie",
"Trzeba zabić tę miłość",
"Austeria",
"Akademia Pana Kleksa", z których twórcy zmontowali barwny fresk, dający odczuć skalę talentu operatora.
Środki, których używał
Samosiuk - praca przy naturalnym oświetleniu, kamera z ręki, używanie długich obiektywów i barwnego światła - w latach 70-tych były czymś nowatorskim i wprowadziły do polskiego kina powiew świeżości. Również rozpiętość gatunkowa filmów, które tworzył: science - fiction, obok filmu wojennego i baśni, pozwalają sądzić, że był najbardziej wszechstronnym polskim operatorem. W latach 70-tych o współpracę z nim zabiegał
Lindsay Anderson, gdy nie udało się do tego doprowadzić, wysłał
Samosiukowi kolekcję płyt jazzowych.
Twórcy dokumentu, po prawie trzyletniej dokumentacji, zdecydowali się przedstawić mniej znane historie z życia twórcy. Również formalnie film stoi w kontrze do tradycyjnych telewizyjnych biografii. Zdjęcia
Jakuba Gizy zrealizowane ruchliwą kamerą i przy naturalnym oświetleniu dają nam odczuć, co zostało z estetyki zaproponowej ponad trzydzieści lat temu przez
Samosiuka.
"Niezależna Republika Samosiuk" to nietuzinkowy portret wspaniałego operatora, artysty i pasjonata. To także film o cenie, którą płaci się za ogromny talent.
Premiera TVP2 – 29.05 (wtorek) g. 19:35